O'zbekiston qonunchiligining xalqaro shartnomalarga muvofiqlashtirilishi: mashhur (taniqli) tovar belgisi egalari uchun nimalarni taklif etadi?
Intellektual mulk sohasida mashhur tovar belgilariga nisbatan noqonuniy ro'yxatga olish holatlari ularning egalari uchun jiddiy muammolar tug'diradi. Bunday holatda, yomon niyatdagi shaxslar mashhur tovar belgilariga o'xshash yoki bir xil belgilarni ro'yxatdan o'tkazib, ularning obro'si va ishonchini suiiste'mol qilishni ko'zlaydi. Natijada, mashhur tovar belgisi egalari mazkur hududda o'z faoliyatini yo'lga qo'ymoqchi bo'lganlarida, ularga ro'yxatdan o'tish rad etiladi, chunki allaqachon o'xshash yoki bir xil belgi ro'yxatdan o'tkazilgan bo'ladi.
Yarim cho'l mushugi
Qariyb barcha yurisdiktsiyalarda yomon niyat bilan amalga oshirilgan tovar belgilarini ro'yxatdan o'tkazish holatlarini muddat cheklovisiz beqaror deb e'lon qilish imkonini beruvchi normalar mavjud. Bu holatda, tovar belgisi egasining harakati nohaq raqobat sifatida baholanishi kerak.
O'zbekiston qonunchiligida yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilarini beqaror deb topish
O'zbekiston amaldagi qonunchiligiga ko'ra, yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilari haqida ma'lumot e'lon qilingan kundan boshlab uch yil davomida ularni beqaror deb topish mumkin, agar ularning yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilganligi isbotlansa.
Tovar belgilari to'g'risidagi qonunga asosan, agar tovar belgisi egasining harakati nohaq raqobatni tashkil etsa, mazkur belgining ro'yxatdan o'tkazilganligi haqidagi rasmiy axborot nashr etilgan kundan e'tiboran uch yil ichida uning ro'yxatdan o'tkazilishi butunlay yoki qisman beqaror deb topilishi mumkin.
Bu qoidadagi asosiy muammo shundaki, mashhur tovar belgilari egalari yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan belgini vaqtida aniqlay olmaslik xavfi tufayli uni bekor qilish imkoniyatidan mahrum bo'lishi mumkin.
Bundan tashqari, mazkur normaning xalqaro standartlarga zid ekanligi aniq, chunki Parij konventsiyasining 6bis moddasiga ko'ra, yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilarini bekor qilish yoki ulardan foydalanishni taqiqlash bo'yicha talab qilish muddati cheklanmasligi kerak.
Agar milliy tovar belgilarining ma'lumotlar bazasiga nazar tashlansa, qonunchilikda belgilangan muddat o'tib ketganligi sababli ayrim belgilarni yomon niyat asosida ro'yxatdan o'tkazilgan deb topish imkoniyati yo'qolgani va bunday belgilarning egalari ularning obro'si va ishonchidan foydalanayotgani aniq bo'ladi.
2019 yilda Prezident qaroriga muvofiq, Adliya vazirligi barcha ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilari bo'yicha inventarizasiya o'tkazish vakolatiga ega bo'ldi. Bu tashabbusning asosiy maqsadi mashhur tovar belgilari noqonuniy ro'yxatdan o'tkazilgan holatlarni aniqlash va vakolatli organlar bilan hamkorlikda ularni bekor qilish choralarini ko'rishdan iborat edi.
Biroq, amalda ushbu tashabbusni Qonunchilik to'sib qo'ydi, chunki amaldagi huquqiy normalarga ko'ra, yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilarini beqaror deb topish faqat rasmiy axborot nashr etilgandan so'ng uch yil ichida talab qilinishi mumkin.
Qonunchilikda kutilgan o'zgarishlar: yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan belgilarga nisbatan yangi tartiblar
Yaqinda hukumat milliy qonunchilikni JST (Butunjahon savdo tashkiloti) va boshqa xalqaro shartnomalarga muvofiqlashtirish maqsadida qonunga o'zgartirish kiritish taklifini berdi.
Qonun loyihasida yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilarini beqaror deb topish uchun belgilangan uch yillik muddatni bekor qilish taklif etilgan.
Yangi qoidaga muvofiq, agar tovar belgisi egasining harakatlari nohaq raqobatni tashkil etsa, mazkur belgining ro'yxatdan o'tkazilishi butun ro'yxatdan o'tkazish muddati davomida beqaror deb topilishi mumkin. Garchi ushbu qoida matnida "mashhur tovar belgisi" haqida aniq so'z yuritilmagan bo'lsa-da, odatda, aynan shu turdagi tovar belgilari yomon niyatda ro'yxatdan o'tkaziladi va ularning ishonchini suiiste'mol qilish maqsad qilinadi.
Shuni hisobga olish lozimki, yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilari sonining yuqoriligi va hukumatning bunday holatlarni tugatish mexanizmlarini ishlab chiqishga bo'lgan tayyorligi yirik brend egalari uchun mamlakatga kirib kelishda jiddiy to'siq bo'lishi mumkin. Shuningdek, bunday holatlar iste'molchilarni mahsulotlar haqida yoki ularning kelib chiqishi to'g'risida chalg'itishga olib keladi.
Milliy qonunchilikni xalqaro shartnomalar bilan muvofiqlashtirish va mashhur tovar belgilariga nisbatan nohaq raqobatdan himoyani kuchaytirish maqsadida hukumat ayni vaqtda yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilariga oid normalarga o'zgartirish kiritishni taklif qilmoqda.
Xulosa
O'zbekiston qonunchiligining xalqaro shartnomalarga, xususan, JST standartlariga muvofiqlashtirilishi intellektual mulk huquqlarini himoya qilish sohasida xalqaro standartlarga yaqinlashishga intilishini namoyon qiladi.
Hozirgi uch yillik cheklov muddati amalda qiyinchiliklar tug'diradi, chunki tovar belgisi egalari ko'pincha ro'yxatdan o'tkazilgan belgilar haqida belgilangan muddat o'tib ketganidan keyin xabar topishadi. Shuningdek, ushbu qoida Parij konventsiyasining 6bis moddasida belgilangan huquqlarni cheklaydi.
Taklif etilayotgan Qonunchilik o'zgarishi tovar belgilari ro'yxatdan o'tkazilgan davr davomida ularni beqaror deb e'lon qilish imkonini beradi. Bu o'zgarish intellektual mulk huquqlarini kuchaytirish bilan birga, nohaq raqobatning oldini olish va O'zbekistonning global jamoatchilikka integrasiyasini rag'batlantirishga xizmat qiladi.
Intellektual mulk sohasida mashhur tovar belgilariga nisbatan noqonuniy ro'yxatga olish holatlari ularning egalari uchun jiddiy muammolar tug'diradi. Bunday holatda, yomon niyatdagi shaxslar mashhur tovar belgilariga o'xshash yoki bir xil belgilarni ro'yxatdan o'tkazib, ularning obro'si va ishonchini suiiste'mol qilishni ko'zlaydi. Natijada, mashhur tovar belgisi egalari mazkur hududda o'z faoliyatini yo'lga qo'ymoqchi bo'lganlarida, ularga ro'yxatdan o'tish rad etiladi, chunki allaqachon o'xshash yoki bir xil belgi ro'yxatdan o'tkazilgan bo'ladi.
Yarim cho'l mushugi
Qariyb barcha yurisdiktsiyalarda yomon niyat bilan amalga oshirilgan tovar belgilarini ro'yxatdan o'tkazish holatlarini muddat cheklovisiz beqaror deb e'lon qilish imkonini beruvchi normalar mavjud. Bu holatda, tovar belgisi egasining harakati nohaq raqobat sifatida baholanishi kerak.
O'zbekiston qonunchiligida yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilarini beqaror deb topish
O'zbekiston amaldagi qonunchiligiga ko'ra, yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilari haqida ma'lumot e'lon qilingan kundan boshlab uch yil davomida ularni beqaror deb topish mumkin, agar ularning yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilganligi isbotlansa.
Tovar belgilari to'g'risidagi qonunga asosan, agar tovar belgisi egasining harakati nohaq raqobatni tashkil etsa, mazkur belgining ro'yxatdan o'tkazilganligi haqidagi rasmiy axborot nashr etilgan kundan e'tiboran uch yil ichida uning ro'yxatdan o'tkazilishi butunlay yoki qisman beqaror deb topilishi mumkin.
Bu qoidadagi asosiy muammo shundaki, mashhur tovar belgilari egalari yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan belgini vaqtida aniqlay olmaslik xavfi tufayli uni bekor qilish imkoniyatidan mahrum bo'lishi mumkin.
Bundan tashqari, mazkur normaning xalqaro standartlarga zid ekanligi aniq, chunki Parij konventsiyasining 6bis moddasiga ko'ra, yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilarini bekor qilish yoki ulardan foydalanishni taqiqlash bo'yicha talab qilish muddati cheklanmasligi kerak.
Agar milliy tovar belgilarining ma'lumotlar bazasiga nazar tashlansa, qonunchilikda belgilangan muddat o'tib ketganligi sababli ayrim belgilarni yomon niyat asosida ro'yxatdan o'tkazilgan deb topish imkoniyati yo'qolgani va bunday belgilarning egalari ularning obro'si va ishonchidan foydalanayotgani aniq bo'ladi.
2019 yilda Prezident qaroriga muvofiq, Adliya vazirligi barcha ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilari bo'yicha inventarizasiya o'tkazish vakolatiga ega bo'ldi. Bu tashabbusning asosiy maqsadi mashhur tovar belgilari noqonuniy ro'yxatdan o'tkazilgan holatlarni aniqlash va vakolatli organlar bilan hamkorlikda ularni bekor qilish choralarini ko'rishdan iborat edi.
Biroq, amalda ushbu tashabbusni Qonunchilik to'sib qo'ydi, chunki amaldagi huquqiy normalarga ko'ra, yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilarini beqaror deb topish faqat rasmiy axborot nashr etilgandan so'ng uch yil ichida talab qilinishi mumkin.
Qonunchilikda kutilgan o'zgarishlar: yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan belgilarga nisbatan yangi tartiblar
Yaqinda hukumat milliy qonunchilikni JST (Butunjahon savdo tashkiloti) va boshqa xalqaro shartnomalarga muvofiqlashtirish maqsadida qonunga o'zgartirish kiritish taklifini berdi.
Qonun loyihasida yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilarini beqaror deb topish uchun belgilangan uch yillik muddatni bekor qilish taklif etilgan.
Yangi qoidaga muvofiq, agar tovar belgisi egasining harakatlari nohaq raqobatni tashkil etsa, mazkur belgining ro'yxatdan o'tkazilishi butun ro'yxatdan o'tkazish muddati davomida beqaror deb topilishi mumkin. Garchi ushbu qoida matnida "mashhur tovar belgisi" haqida aniq so'z yuritilmagan bo'lsa-da, odatda, aynan shu turdagi tovar belgilari yomon niyatda ro'yxatdan o'tkaziladi va ularning ishonchini suiiste'mol qilish maqsad qilinadi.
Shuni hisobga olish lozimki, yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilari sonining yuqoriligi va hukumatning bunday holatlarni tugatish mexanizmlarini ishlab chiqishga bo'lgan tayyorligi yirik brend egalari uchun mamlakatga kirib kelishda jiddiy to'siq bo'lishi mumkin. Shuningdek, bunday holatlar iste'molchilarni mahsulotlar haqida yoki ularning kelib chiqishi to'g'risida chalg'itishga olib keladi.
Milliy qonunchilikni xalqaro shartnomalar bilan muvofiqlashtirish va mashhur tovar belgilariga nisbatan nohaq raqobatdan himoyani kuchaytirish maqsadida hukumat ayni vaqtda yomon niyatda ro'yxatdan o'tkazilgan tovar belgilariga oid normalarga o'zgartirish kiritishni taklif qilmoqda.
Xulosa
O'zbekiston qonunchiligining xalqaro shartnomalarga, xususan, JST standartlariga muvofiqlashtirilishi intellektual mulk huquqlarini himoya qilish sohasida xalqaro standartlarga yaqinlashishga intilishini namoyon qiladi.
Hozirgi uch yillik cheklov muddati amalda qiyinchiliklar tug'diradi, chunki tovar belgisi egalari ko'pincha ro'yxatdan o'tkazilgan belgilar haqida belgilangan muddat o'tib ketganidan keyin xabar topishadi. Shuningdek, ushbu qoida Parij konventsiyasining 6bis moddasida belgilangan huquqlarni cheklaydi.
Taklif etilayotgan Qonunchilik o'zgarishi tovar belgilari ro'yxatdan o'tkazilgan davr davomida ularni beqaror deb e'lon qilish imkonini beradi. Bu o'zgarish intellektual mulk huquqlarini kuchaytirish bilan birga, nohaq raqobatning oldini olish va O'zbekistonning global jamoatchilikka integrasiyasini rag'batlantirishga xizmat qiladi.